iddet müddeti ne demek?

İddet Müddeti

İddet müddeti, İslam hukukunda evliliğin sona ermesi halinde kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken süredir. Bu süre, kadının hamile olup olmadığının anlaşılması, önceki evliliğin etkilerinin silinmesi ve soy karışıklığının önlenmesi gibi amaçlara hizmet eder.

İddet Müddetinin Hukuki Dayanağı

İddet müddeti, Kur'an, Sünnet ve İslam alimlerinin icması ile sabit olup, İslam hukukunun önemli bir parçasıdır. Kur'an'da Bakara Suresi'nin 228, 231, 232 ve Talak Suresi'nin 4. ayetlerinde iddet müddeti ile ilgili hükümler bulunmaktadır.

İddet Müddetinin Amaçları

İddet müddetinin temel amaçları şunlardır:

1. Soy Karışıklığını Önlemek: İddet müddeti, doğacak çocuğun nesebinin karışmasını engellemeyi hedefler.
2. Hamileliğin Tespiti: Boşanma veya ölüm anında kadının hamile olup olmadığının belirlenmesi için bir süre tanır.
3. Önceki Evliliğin Etkilerini Silmek: Kadının, önceki evliliğin psikolojik ve sosyal etkilerinden arınması için bir fırsat sunar.
4. Eşler Arasında Pişmanlık Duygusuna Yer Bırakmak: Özellikle boşanma durumlarında, eşlerin tekrar bir araya gelme ihtimalini değerlendirmelerine olanak tanır.
5. Eski Eşe Saygı Göstermek: Ölüm halinde, kocanın vefatı nedeniyle kadının yas tutmasına ve ona saygı göstermesine imkan verir.

İddet Müddetinin Süreleri

İddet müddeti, evliliğin sona erme şekline ve kadının durumuna göre değişiklik gösterir:

1. Boşanma (Talak) Halinde:
   • Hamile Olmayan Kadınlar: Üç adet dönemi (hayız) beklerler. Bu süre, yaklaşık olarak üç aydır. Bakara Suresi, 228. ayet bu durumu belirtir.
   • Hamile Kadınlar: Doğum yapana kadar iddetleri devam eder. Talak Suresi, 4. ayet bu hükmü içerir.
   • Adet Görmeyen Kadınlar (Yaşlılık veya Hastalık Nedeniyle): Üç ay beklerler. Talak Suresi, 4. ayet bu durumu da kapsar.
2. Kocanın Ölümü Halinde:
   • Hamile Olmayan Kadınlar: Dört ay on gün (130 gün) beklerler. Bakara Suresi, 234. ayet bu süreyi belirtir.
   • Hamile Kadınlar: Doğum yapana kadar iddetleri devam eder.

İddet Müddetinin Hükümleri

İddet müddeti boyunca kadının bazı yükümlülükleri ve hakları vardır:

• Yükümlülükler:
  • Evlenmemek: İddet müddeti boyunca kadın, başka bir erkekle evlenemez.
  • Eski Eşin Evinden Ayrılmamak (Boşanma Halinde): Bazı İslam hukukçularına göre, boşanma halinde kadın, iddet müddeti boyunca eski eşinin evinde kalmaya devam eder. Ancak bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır.
  • Zinetten Kaçınmak (Ölüm Halinde): Kocanın ölümü halinde, kadın iddet süresince ziynet eşyası takmaktan ve süslenmekten kaçınır. Bu, kocasına duyduğu saygının bir göstergesidir.
• Haklar:
  • Nafaka Hakkı (Boşanma Halinde): Boşanma durumunda, kadın iddet müddeti boyunca nafaka alma hakkına sahiptir. Bu, kadının geçimini sağlamasına yardımcı olur.
  • Miras Hakkı (Ölüm Halinde): Eğer kocası vefat ettiyse, kadın miras alma hakkına sahiptir.

İddet Müddeti ile İlgili Tartışmalar

İddet müddeti, özellikle modern çağda bazı tartışmalara yol açmıştır. Bazı kesimler, bu sürenin kadının özgürlüğünü kısıtladığını ve günümüz koşullarına uygun olmadığını savunurken, diğer kesimler ise iddet müddetinin soy karışıklığını önleme ve aile hukukunu koruma gibi önemli işlevleri olduğunu belirtmektedir.

İddet Müddetinin Modern Hukuktaki Yeri

Birçok İslam ülkesinde, iddet müddeti hükümleri aile hukuku kanunlarında yer almaktadır. Ancak bu hükümlerin uygulanma şekli ve detayları ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Türkiye gibi laik hukuk sistemine sahip ülkelerde ise, iddet müddeti ile ilgili bazı düzenlemeler Türk Medeni Kanunu'nda yer almaktadır.

Türkiye'de boşanma halinde kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken süre, Türk Medeni Kanunu'nun 132. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, boşanmış bir kadın, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 300 gün (yaklaşık 10 ay) geçmeden evlenemez. Ancak kadın, bu süreyi beklemeden evlenmek isterse, mahkemeye başvurarak hamile olmadığının tespitini isteyebilir ve mahkeme kararıyla evlenebilir. Kocanın ölümü halinde ise, Türk Medeni Kanunu'nda iddet müddeti ile ilgili özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu durumda, genel hükümler uygulanır.

Sonuç

İddet müddeti, İslam hukukunda evliliğin sona ermesi halinde kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken süreyi ifade eder. Bu süre, soy karışıklığını önleme, hamileliğin tespiti ve önceki evliliğin etkilerini silme gibi önemli amaçlara hizmet eder. İddet müddeti, evliliğin sona erme şekline ve kadının durumuna göre değişiklik gösterir. Günümüzde, iddet müddeti ile ilgili bazı tartışmalar devam etmekle birlikte, bu hüküm hala birçok İslam ülkesinde ve bazı laik hukuk sistemlerinde aile hukuku kanunlarının önemli bir parçasıdır.